GİRAY DUDA
Dünya çapında milyonlarca kişinin katılımıyla yapılan dev bir araştırma geçtiğimiz günlerde yayınlandı. Kadınların işgücüne katılımını her yönüyle ortaya koyan araştırmayı uluslararası danışmanlık, insan kaynakları yönetimi, araştırma ve bilgi hizmetleri, yan haklar danışmanlığı ile aktüeryal değerleme hizmetleri veren Mercer şirketi gerçekleştirdi. Araştırmanın ayrıntılarını Mercer Türkiye Pazarlama Direktörü Işıl Çayırlı Ketenci’yle konuştuk.
- Sayın Işıl Çayırlı Ketenci, önce bize Mercer’i tanıtır mısınız?
- İnsan kaynakları yönetimi konusunda lider bir danışmanlık şirketi olan Mercer, dünya genelinde 170’den fazla ofisi ve 22 bin çalışanıyla, 28 bin müşterisine hizmet sunuyor. Danışmanlık verdiği firmalara; insan kaynakları stratejilerini ve sistemlerini oluşturmaları, politika ve programlarının etkinliğini anlamaları, geliştirmeleri, ölçmeleri ve uygulamaları konusunda hizmetler sunan Mercer, ayrıca ücret ve yan haklar (sağlık, emeklilik vb) konularında veriler ve de bu hakların oluşturulması ve yönetilmesini içeren çözümler de sunuyor. Marsh & McLennan Companies, Inc. iştiraki olan ve 2001’de Türkiye ofisini açan Mercer’ın İstanbul ve İzmir’de ofisleri var.
ARAŞTIRMAYA 3.2 MİLYON KİŞİ KATILDI
- Kadınların İşgücüne Katılımı Araştırması hakkında bilgi verir misiniz? Kaç yıldan bu yana hangi ülkelerde kaç kişiyle yapılıyor bu araştırma. Amacı nedir?
- Mercer, kadınları iş hayatında tutmak, çeşitliliği desteklemek ve iş sonuçlarına katkıda bulunmalarını sağlamak için firmaların neler yapması gerektiğini araştırıyor. 42 ülkeden 1.3 milyonu kadın 3.2 milyon çalışan bu araştırmaya katıldı. İlk olarak 2014 yılında sadece Amerikayı kapsayan bir araştırma yapılırken, son araştırma 2016 yılında dünya geneline gerçekleşti.
KADINLARLA İLGİLİ ÖNEMLİ BİR GELİŞME OLMADI
- İş hayatında kadının durumunu gözler önüne seren bu araştırma sonuçlarının, önceki yıllarla karşılaştırıldığında belirgin biçimde ortaya çıkan önemli yanları nelerdir?
- Araştırmanın en çarpıcı sonucu, hala kadın iş gücünün eşitliği ve gelişmesi konusunda önemli bir gelişmenin kaydedilmemesi ve hatta gelecek 10 yılda da bir takım özel programlar yürütülmezse bunun mümkün görünmemesidir.
- Araştırma sonuçlarının tüm dünya için geçerli olduğunu söyleyebilir miyiz?
- Evet, araştırma sonuçları dünya genelini yansıtıyor.
BİR ÇOK YÖNDEN EŞİTLİK YOK
- Kadınların işyerlerindeki konumları pek çok yerde oldukça iyiye gidiyor. Buna karşılık araştırma 10 yıldan önce yeterli düzeye gelmesinin beklenmediğini belirtiyor. İşyerlerinde kadınların durumu hangi açılardan geride ve hangi düzeye gelmesi isteniyor?
- Öncelikle araştırmanın sonuçlarına göre, dünyada iş gücünün yüzde 40’ı kadın ve kadınlar daha çok destek birimlerinde rol alıyor. Profesyonel seviyede ise kadın iş gücünün oranı yüzde 38 olarak karşımıza çıkıyor. Kadınların yüzde 33’ü müdür seviyesinde, yüzde 26’sı kıdemli müdür ve yüzde 20’si ise direktör rollerinde görev alıyor. Dolayısıyla zaten genel iş gücü ve profesyonel seviyelerde kadının temsili erkeklere oranla oldukça az. Bunların üstüne ücret eşitliği olmaması, kadınların doğum izinleri sonrası ya da tüm kariyerleri boyunca esnek çalışma modellerine sahip olmaması, kadınları kariyerlerinde çarktan çıkmalara zorlayabiliyor. Araştırmada diğer bir çarpıcı sonuç ise, kadınlar müdür seviyelerine geldiklerinde erkeklerle dünya genelinde hemen hemen aynı orandalar; ancak kadınlar genelde o aşamada kalıyor ve bir üst seviyeye erkeklere göre daha az bir şekilde yükseliyor.
LATİN AMERİKA UMUT VERİCİ
- Kıtalara göre bu durum nasıl farklılıklar gösteriyor?
- Gelecek 10 yılda kadının temsili Latin Amerika’da yüzde 36’dan yüzde 49’a, Avustralya ve Yeni Zelanda’da yüzde 35’den yüzde 40’a, Amerika ve Kanada’da sadece 1 puan artışla yüzde 39’dan 40’a çıkması bekleniyor. Bu konuda son sırada yer alan Asya’da ise işgücünde kadın temsilinde yüzde 25’den yüzde 28’e bir artış söz konusu. Avrupa’da ise oran aynı yüzde 37 olarak kalıyor.
- Türkiye araştırması nasıl sonuçlara işaret ediyor? Türkiye sonuçlarını dünya sonuçları ile karşılaştırırsanız neler söyleyebilirsiniz?
- Bu araştırma dünya genelinde kıtalar bazında sonuçları gösteriyor. O yüzden direkt Türkiye’ye özel sonuçlar araştırmanın sonuçları arasında yer almıyor.
ÜCRET EŞİTLİĞİNDE İLERLEME YOK
- Ücretler açısından kadın ve erkek yöneticileri karşılaştırdığımızda nasıl bir sonuç karşımıza çıkıyor.
- Kadının işgücünde temsilinde ücret eşitliği çok önemli bir madde olarak karşımıza çıkarken 2014 yılı araştırmasından beri bu konuda hiçbir ilerleme tespit edilemedi. Ücret eşitliğinde yüzde 40 ile Amerika ve Kanada ilk sırada yer alırken, Avrupa yüzde 28 ve Asya yüzde 25 olarak sıralanıyor. Dünyada genel olarak bu oran yüzde 34 olarak karşımıza çıkıyor. Firmaların yüzde 29’u performans göstergelerinde cinsiyeti dikkate alırken, kadınların sadece yüzde 28’i kar/zarar tablosu gerektiren roller üstleniyor.
FİRMALAR EŞİTLİĞİ HEDEFLEMELİ
- Kadınların, iş hayatında beklenen, istenen düzeyde rol alabilmesi için kimlere nasıl görevler düşüyor.
- Firmalara önemli roller düşüyor, firmalar öncelikle yetenekli kadın iş gücü havuzu yaratmak zorunda. Eşitlik ve çeşitliliği esas olan politikalar set etmeli ve hedefler doğrultusunda buna ulaşmalılar. Günümüzde bir çok firma artık bunu uyguluyor ve kadınların yükselmesi ve üst düzeye ulaşması için özel programlar kullanıyorlar. Araştırmanın sonuçlarına göre, işyerlerinde eşitliği sağlamak adına gerçekleştirilen en etkili yöntemlerden biri, üst yönetimin bu çalışmaya birebir katılması ve desteklemesi. Katılım gösteren firmaların yüzde 57’si üst yönetimin böyle bir çalışmada yer aldığını belirtiyor.
GELENEKSEL YAKLAŞIMLAR AŞILMALI
Ayrıca işyerlerinde bu konuya adanmış bir grubun olması, kadın-erkek ücretlerindeki eşitlik, esnek çalışma saatleri ve evden çalışılabilen programlarını geliştiren firmalar, kadınların lider rollerde yer almasını kolaylaştırıyor. İş dünyasında kadınları daha yukarı seviyeye taşımak adına geleneksel yaklaşımların aksine, daha çeşitli emeklilik programı, cinsiyete göre sağlık programı ve yatırım eğitimleri gibi uygulamaları hayata geçiren firmalar daha başarılı oluyor. Amerika ve Kanada özellikle emeklilik ve birikim programları gibi kadınlara özel programlarda ilk sırada yer alıyor. Firmaların yüzde 50’si kadın sağlığı ve bunu destekleyen programların kadınları işe alma ve elde tutmada çok önemli olduğunu belirtiyor ve yüzde 22’si cinsiyete özel analizler yapıyor. Ancak firmaların yüzde 9’u kadına özel sağlık programı ve finansal danışmanlık veriyor.
