Nükleer santrallere tedarikçi olmak isteyen çok sayıda sanayi kuruluşu var. Tekirdağ’daki sanayicilerin bu isteğini değerlendiren Tekirdağ Sanayiciler Derneği de hem bir nükleer komisyon oluşturdu hem de Rusya’daki bir nükleer santrale gezi düzenledi. Nükleer tedarikçilikle yakından ilgilenen şirketlerden birisi de Çerkezköy Organize Sanayi Bölgesi katılımcılarından Vastaş. Nükleer Zirveye büyük bir stand açarak katılan Vastaş’ın hedeflerini, Nükleer Projeler Sorumlusu Kemal Sava’ya sorduk.
- Vana üretimi, enerji üretim ve dağıtımı için vazgeçilmez önemde değil mi?
Bizim firmamızın bugünkü rotasını çizmesinde de doğalgaz ve petrol boru hatlarının büyük önemi var. Her türlü boru hattında, akışı yönlendirmek için vanaya ihtiyaç var. Şu anda hem vanasını hem de servis hizmetini sağlayabiliyoruz.
İnsanların tüketimi her gün daha da artıyor. Peki biz enerjiyi nereden sağlayacağız. Güneş, rüzgar, dalga, jeotermal, hidrostatik ve bunun çok üstünde enerji sağlanabilen Nükleer termik santrallar enerjisinden elektrik eldesiyle....
Ama nükleer santrallerin enerji gücünü sağlayabilmek çok kolay değil.
KALİTEMİZ YETERLİ
- Nükleere geçişinizi anlatır mısınız? Hangi aşamadasınız?
Biz bu yıl 70’inci yılımızı kutluyoruz. Vana sektöründeki konumumuzu bir üst basamak olan nükleerle de taçlandırmak istiyoruz. Çünkü hem kalite yönetimi olarak, hem de güvenlik konusunda şu andaki seviyemizin bir üst basamağı nükleerdir. Nükleere geçişimizin sebebi de Türkiye’de kurulacak olan iki adet nükleer santral Sinop ve Akkuyu, başta olmak üzere ve bu projeler yardımıyla bütün dünyaya açılmak istiyoruz. Bizim nükleer santraller aracılığıyla diğer ülkelere geçmek istiyoruz. Bundan 3 ay önce TEKSANDER’in organizasyonu ile Rusya’da bir nükleer santrali ziyaret ettik. Orada kendi incelemelerimizi yaptık. Nükleer tesislere ürün tedariki konusunda bir sıkıntımızın olmadığını gördük. Bunu da değerlendirmek istiyoruz. Büyük bir sektör ve katma değeri çok yüksek olan bir sektör. Havacılık ve uzay sanayinden hemen sonra gelir, belki de başa baş olabilir. Değeri en yüksek olan sektörlerden bir tanesi.
Tabi Türkiye’de nükleer kültürünün oluşması biraz zaman alacak. Ama Türkiye’nin 2023 hedeflerinin ulaşması açısından biz firma olarak elimizden geleni yapacağız.
- Akkuyu’nun inşaatı hangi aşamada?
- Şu anda deniz hidroteknik yapılarının ihalesi yapıldı, sanırım devam ediyor. Türkiye’den 9 firma kaldı. Henüz sonuçlanmadı.
- Vana ihaleleri ne zaman başlar?
- Bizim tahminimiz 2016 sonlarında, 2017’ye de sarkabilir.
SİNOP İÇİN ZAMAN VAR
- Daha sonra Sinop ile ilgili bir tarih var mı?
Şu anda tarih veremem. Meclis kararı bekleniyor Sinop ile ilgili. Daha sonra 18 aylık fizibilite çalışmaları olacak. 18 ayın da sonunda iki devlet oturup bu işin olur veya olmazını kararlaştıracaklar. Bu, tabii ki Meclis kararının ardından, 18 aylık bir sürecin de sonunda olacak. Daha oraya vaktimiz var. Tabi orada da çeşitli firmalarla görüşmelerimiz sürüyor. Şu anda gayet olumlular. İki projeden de pay almayı bekliyoruz. Biraz da milliyetçi olarak yaklaşmamız lazım. Eğer siz üretemeyecekseniz, ülke olarak bunu yapamazsak otomatikman yurt dışından gelecek.
- Yerli tedarik konusu ele alınıyor mu?
- Projede var ama yazılı bir anlaşma yok. Akkuyu için 8 milyar dolarlık kısmı Türk tedarikçilerinin sağlaması bekleniyor. Yazılı olan bir şey yok. Bu rakam artabilir de azalabilir de.
ENERJİ BAKANLIĞI YERLİYİ GÖZETİYOR
- Rosatom yetkilileri, kendi beyanlarında, bunu olabildiğince yüksek tutmaya çalışacağını söyledi. O tür açıklamalar yaptı. İkincisinde de muhtemelen aynı şey olacak.
- Sinop’ta herhalde oran artabilir. Enerji Bakanlığında da yaptığımız görüşmelerde yerli tedarikçilerin pay alması bakımından anlaşma yapılması planlanıyor.
- Hükümetin bakanlarından birisinin yaptığı açıklamada yüzde 50 oranında yerli tedarikçiden bahsedildi. O belki de üçüncüsünde olabilir. Yüzde 50’de iyi bir oran gibi gözüküyor.
- Evet daha önce Türkiye’de hiç nükleer santral yapılmamış. Yapılabilirlik konusunda Türk sanayicisinin potansiyeli var. Enerji Bakanlığını da kutlamak lazım. Gerçekten çok özverili bir çalışma yürütüyorlar. Geldiler bizi de ziyaret ettiler. Şu anda kendi envanterini ve veritabanını oluşturuyorlar. Umarım ilk yapılacak santralde bizim fazla pay almamız mümkün olur.
- Yurt dışındaki nükleer tedarikçilik fırsatları nasıl? Çok sayıda yapılması planlanan nükleer santral var mı?
- Çok sayıda var. Ama Rosatom’un yaptığı nükleer santraller çoğunlukta. Sudan, Hindistan, dünyanın değişik yerlerinde devam eden projeleri var.
- Bunlar sizin açınızdan iyi pazar olabilecek nitelikteler değil mi?
- Elbette biz üretimi sadece Sinop ve Mersin Akkuyu için düşünmüyoruz. Bu sayede firmaların yapacağı diğer projelerde bulunmak istiyoruz. Çünkü burada yapmamız gereken Ar-Ge ve sertifikasyon çalışmaları gerçekten çok ciddi maliyetleri olan çalışmalar.
