GİRAY DUDA
Uluslararası danışmanlık ve denetim şirketi KPMG, küresel çapta yıllık sektörel araştırmalar yaparak müşterilerine sunuyor. Perakende sektöründe yaptıkları 2019 yılı araştırmasından ortaya çıkan sonuçları Perakende Sektörü Lideri Emrah Akın ile konuştuk.
- Sayın Akın, perakende sektörünü temel olarak nasıl tanımlayabiliriz? - Perakende sektörü, mal ve hizmetlerin, çeşitli işletmeler aracılığı ile toptan değil, küçük birimler halinde satıldığı sektördür. Rekabetin çok yoğun olarak yaşandığı bir alan olduğu için perakendeciliği pazarlama şemsiyesi altında değerlendirmek gerekir. Bu nedenle de bu sektörde kalitenin, ürün çeşidinin, fiyatın, ürünün satış yerinin ve sergileme şeklinin, güvenilir olmanın ve bütün bunların pazarlamasının doğru yapılmasının önemi çok büyüktür. Perakendeciliğin odak noktasında müşteri durmaktadır ve perakendecilikte esas olan müşteri istek ve ihtiyaçlarını karşılayabilmektir. Perakendecilik küçük esnaftan, holdinglere kadar her türlü kişi veya kuruluş tarafından yapılabilen bir meslek dalıdır ve tüm sektörlerde çalışma alanı bulabilmektedir.
PERAKENDENİN BÜYÜME HIZI AZALDI
- Dünya çapında perakende sektörü son yıllarını nasıl geçirdi? Önümüzdeki yıllara ilişkin beklenti nasıldır?
- Küresel perakende sektörünün 2018 itibarıyla 25 trilyon dolar büyüklüğe ulaştığı tahmin ediliyor. Ancak sektör genel olarak küresel GSYH büyüme hızının altında kalıyor. 2009 krizi sonrası dünya ekonomisi ortalama yüzde 3.8’lik büyüme yakalasa da perakende sektöründe büyüme yüzde 3 seviyesinde kaldı. Önümüzdeki dönemde küresel ölçekte ekonomi politikalarına ilişkin belirsizlikler nedeniyle tüketici güvenindeki kırılgan seyrin süreceği tahmin ediliyor. Bu belirsizliklerin, küresel ölçekte enflasyonist riskleri de artırdığı söylenebilir.
KÜRESEL E-TİCARET 3.5 TRİLYON DOLAR
- Dünya perakende sektöründe özellikle ele alınması gereken konulardan birisi de herhalde e-ticaret. E-ticaret son yıllarda nasıl bir seyir izliyor? Önümüzdeki yıllarda nasıl bir trend izleyeceği tahmin ediliyor?
- Küresel e-ticaret satışlarının 2019’de 3.5 trilyon dolara yükselmesi ve 2021 yılına kadar yıllık ortalama yüzde 16 dolayında artarak 4.5 trilyon dolara çıkması bekleniyor. Dünyada şirketlerden şirketlere yapılan e-ticaretin hacmi, toplamda yaklaşık 10 trilyon dolarla doğrudan tüketiciye yapılan e-ticaretin 5 katına ulaştı. Gelişmiş ülkelerin toplam perakende karşısında online perakende oranı ortalaması yüzde 11.1’e, gelişmekte olan ülkelerde yüzde 5.9’a ulaştı.
ÇİNLİ TÜKETİCİLER HEDEFE ALINMALI
- Küresel perakende sektöründe Çin’e ayrı bir paragraf ayırmak bir zorunluluk herhalde. Hem satıcı, hem de tüketici büyüklüğü açısından Çin’in yerini ve beklentilerinizi anlatır mısınız?
- Çin sadece endüstriyel üretim yapan bir ekonomi olmanın ötesinde büyük tüketim potansiyeline sahip bir ülke. Dolayısıyla, Çin tüketicisinin tercihleri ve Çinli perakendecilerin iş modelleri küresel perakende sektörü üzerinde büyük etkiye sahip. Çinli şirketler e-ticareti domine eden yatırımcıların başında gelirken, Çinli turistler de en hızlı büyüyen havaalanı perakendesinin en gözde tüketici kesimini oluşturuyor. Bu nedenle perakendecilerin, sadece kendi pazarlarında Çinli firmalara Pazar kaybetmemeyi değil, Çin pazarında da, dünyayı gezen Çinli turistten aldıkları pay konusunda kendilerine hedef belirlemeleri gerekiyor.
YAPAY ZEKA PERAKENDEYE ENTEGRE OLDU
- İleri teknolojik ürün ve uygulamalarla yapay zekanın perakende sektörüne sunacağı olanaklar neler olacaktır?
- Küresel perakende sektöründe teknoloji harcamalarının yıllık bazda yüzde 3.5’lik bir büyümeyle 2022 yılında neredeyse 225 milyar dolara ulaşacağı tahmin ediliyor. Perakende sektöründe yazılıma yönelik harcamalar, 2018 yılında küresel ölçekte 30.2 milyar dolar olarak kaydedildi. Bu seviyenin 2022 yılında 40 milyar doları aşması bekleniyor. Yapay zeka kullanımı ve makine algoritmaları, perakendecilerin pazarlama platformlarına entegre olmaya çoktan başladı. Yakın gelecekte tüketicilerin beklentilerini daha fazla karşılayacak şekilde satış süreçlerinde daha da etkili kullanılacağı düşünülüyor. Bu trendde hızlı olan perakendecilerin öne çıkacağı düşünülüyor.
TÜRKİYE’DE YÜZDE 42 BÜYÜME OLDU
- Bu arada Türkiye’de e-ticaretin izlediği seyir ve gelecek yıllara ilişkin beklentilerinizi bizimle paylaşır mısınız?
- Türkiye’de ekonomik aktivitedeki zayıflığa rağmen e-ticaret hacmi 2018 yılında yüzde 42 büyümeyle 59.9 milyar TL olarak gerçekleşti. 2018 itibarıyla Türkiye’de internet üzerinden alışveriş yapanların oranı bir önceki yıla göre 4.4 puan artarak yüzde 29.3 oranına yükseldi. Tüketicilerin e-ticarete yönelik ilgisinin artışını sürdürmesini bekliyoruz. E-ticarete yönelik yoğun tüketici ilgisine paralel olarak bu alanda satış yapacak şirket sayısında da büyüme gözlenebilir.
TÜRKİYE’DE ALIM GÜCÜ AZALDI
- Türkiye’nin içinde bulunduğu durgunluk ve enflasyon ortamı perakende sektörüne nasıl etkide bulunuyor? Sektörün içinde bulunduğumuz yıllara ilişkin durumu ve gelecekteki beklentileriniz nasıldır?
- Ekonomik aktivitedeki zayıflama hane halkının alım gücünü olumsuz etkiledi. Gıda, alkolsüz içecekler, giyim ve ayakkabıya yönelik harcamaların payında bir düşüş görülüyor. Diğer yandan, lokanta ve otel, eğlence, kültür ve ulaştırma gibi gruplardaki harcamaların payında bir artış mevcut.
Perakende sektöründe talep görünümü, döviz kurları ve faizlerdeki dalgalanmalar nedeniyle kırılgan. Bu etkenler özellikle dayanıklı tüketim mallarında önümüzdeki dönemde bir daralmaya sebep olabilir. Dayanıksız tüketim malları ise genç ve dinamik nüfus yapısından destek alarak talep gücünü koruyabilir. Enflasyondaki yükseliş ise her ne kadar tüketicilerin harcamalarının hız kesmesine yol açsa da sektördeki cirolarda güçlü bir artışı destekledi.
ORGANİZE PERAKENDEYE GEÇİŞ VAR
- AVM sayısında artışın çok azaldığını belirtiyorsunuz. Ancak cirolarda da yüzde 10’a yaklaşan bir artış var. Pek çok AVM’de yüzlerce işyerinin arka arkaya kapandığı bir ortamda AVM’ler, AVM’lere ve buralardaki işyerlerine yatırım konusunda neler söylemek istersiniz?
- Dünyada olduğu gibi, Türkiye’de de perakende sektöründe dönüşüm devam ediyor. Geleneksel perakendeden organize perakendeye geçiş, zorlu makroekonomik koşullara rağmen sürüyor. Bu zorluklardan dolayı tahminler 2018 sonunda 463’e çıkan AVM sayısının 2019’da sadece çok ufak artışla 465’e çıkacağı yönünde.
Bununla birlikte sektörün cirosunun artmaya devam edeceği öngörülüyor. 2009 yılında 20.6 milyar TL olan AVM sektör cirosu 2018’de yıllık bazda yüzde 15.3 büyümeyle 137.5 milyar TL olarak hesaplanıyor. AVM sektör cirosunun 2019 yılında 150 milyar TL’yi aşacağı tahmin ediliyor.
İNTERNETTEN ALIŞVERİŞ HIZLA ARTIYOR
- Türk halkının e-ticaretten alışveriş, internet işlemleri, bankacılık işlemleri yapma açısından yıllara göre değişimi ve dünya ülkelerine göre yeri nasıldır?
- Türkiye’de internetten alışveriş yapanların oranı yıllık bazda aşamalı bir şekilde artış kaydederek neredeyse yüzde 30’a ulaştı. İnternetten alışveriş yapma oranı kadınlarda yüzde 25, erkeklerde ise yüzde 33.6 olarak belirtildi. İnternet üzerinden yapılan alışverişlere baktığımızda, ilk sırada yüzde 65.2'lik oranla giyim ve spor malzemesi yer alıyor. Bunun ardından yüzde 31.9'la seyahat bileti, araç kiralama gibi hizmetler, yüzde 26.8 ile de ev eşyası (mobilya, oyuncak, beyaz eşya vb.) geliyor.
İSTANBUL HAVALİMANI’NIN KATKISI
- Havaalanı perakendesi deyimini biraz açar mısınız? Yeni İstanbul Havalimanı ve diğer havalimanlarının perakende sektörü açısından önemi ve fonksiyonu nedir?
- Havaalanı perakendesi, dünyada e-ticaretten sonra en fazla büyüyen perakende alanı. Bu noktada İstanbul Havalimanı büyük önem taşıyor, çünkü sunduğu dev alışveriş arzının 2019’da perakende sektörüne olumlu yansıyacağı öngörülüyor. Özellikle Çin ve İran’dan gelen turistlerin yüksek alım gücünün yanı sıra Ortadoğu’dan artan talep de bu yıl sektör için itici güç olabilir.
