HABER MERKEZİ
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, "Yapay Zeka stratejimizde belirlenen tedbirlerle desteklerimizi daha da etkinleştireceğiz ve bu alanda da yeni 'unicorn'lar çıkaracağız" dedi.
Türkiye’nin yapay zeka alanında yol haritası niteliğindeki ‘Ulusal Yapay Zeka Stratejisi’ belgesine ilişkin Cumhurbaşkanlığı Genelgesi Resmi Gazete’de yayınlandı. Türkiye’nin bu alandaki ilk ve en kapsamlı çerçeve metni olma özelliğini taşıyan belge, Bilişim Vadisi’nde düzenlenen törenle Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank ve Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi Başkanı Ali Taha Koç tarafından kamuoyuna tanıtıldı. Strateji Belgesi, 11. Kalkınma Planı ile 2021 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı doğrultusunda Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi Başkanlığı ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından hazırlandı.
SAYILI ÜLKELER ARASINA GİRDİK
Bakan Varank, bu belge ile Türkiye'nin yapay zeka alanında strateji yayımlayan sayılı ülkeler arasında yerini aldığını belirterek "2025'te yapay zeka teknolojilerinin milli hasılamıza katkısını yüzde 5'e çıkarmayı hedefliyoruz. Ülkemizin uluslararası yapay zeka endekslerinde ilk 20'de yer almasını amaçlıyoruz” dedi.
UNICORNLARIMIZ DİKKAT ÇEKİYOR
Bu hedefleri gerçekleştirebilmenin birinci şartının nitelikli insan kaynağından geçtiğini kaydeden Varank, “2025'te bu alandaki istihdamın en az 50 bine ulaşmasını hedefliyoruz. Hedeflere ulaşmanın bir diğer ön şartı da Ar-Ge ve inovasyon kültürünü yaygınlaştırmak ve girişimciliği geliştirmek. Ülkemiz, yakın zamanda çıkardığı ‘unicorn’larla tüm dünyanın dikkatini çekmeyi başardı. Yapay Zeka Stratejimizde belirlenen tedbirlerle desteklerimizi daha da etkinleştireceğiz ve bu alanda da yeni 'unicorn'lar çıkaracağız” diye konuştu.
YAPAY ZEKA ÇAĞRISI YAPILACAK
TÜBİTAK'ta Yapay Zeka Enstitüsü kurduklarını anımsatan Varank, “Yapay Zeka Enstitümüz bünyesinde uygulayacağımız yeni bir TEYDEB (TÜBİTAK Teknoloji ve Yenilik Destek Programları Başkanlığı) destek programından da bahsetmek istiyorum. Bu destekle öncelikli olarak belirlediğimiz alanlarda yani akıllı üretim sistemleri, akıllı tarım, akıllı finans ve iklim değişikliği alanlarında sanayinin ihtiyaç duyduğu yapay zeka çözümlerinin ülkemizdeki teknoloji şirketleri ve üniversiteler tarafından geliştirilmesini sağlayacağız. Yakın zamanda proje teklif çağrısını ilan edeceğiz” diye konuştu.
İDDİALI HEDEFLER
Ulusal Yapay Zekâ Stratejisi, iddialı hedeflere sahip. Yapay zekâ alanının Gayri Safi Yurt İçi Hasıla’ya katkısının yüzde 5’e çıkarılması, yapay zekâ alanındaki istihdamın 50 bin kişiye yükseltilmesi, lisansüstü mezun sayısının 10 bin kişiye çıkarılması bunlardan bazıları. Yerli ve millî yapay zekâ uygulamalarının kamu alımlarında önceliklendirilmesi, uluslararası yapay zekâ endekslerindeki sıralamalarda Türkiye’nin ilk 20 ülke arasında yer alması da stratejinin hedefleri arasında yer alıyor.
DİJİTAL TÜRKİYE VİZYONLARI
Stratejinin öncelikleri ve bu kapsamdaki amaç ve tedbirler, Dijital Türkiye ve Millî Teknoloji Hamlesi vizyonları çerçevesinde belirlendi. Dijital Türkiye; toplumsal, ekonomik ve kamusal faaliyetlerinde; dijital teknoloji, ürün ve hizmetleri kullanarak sağladığı üretkenlik artışı ve veriden ürettiği değerle küresel ölçekte rekabetçi bir Türkiye’yi hedefliyor. Türkiye’nin yüksek teknoloji ürünlerini millî ve özgün olarak üretebilecek insan ve altyapı kapasitesinin geliştirilmesini hedefleyen Millî Teknoloji Hamlesi; ekonomik ve teknolojik bağımsızlığı güçlendirmeyi, kritik teknolojilerde atılım sağlayacak politika ve uygulamaları hayata geçirmeyi amaçlıyor.
6 ÖNCELİK, 24 AMAÇ, 119 TEDBİR
Ulusal Yapay Zekâ Stratejisi 6 stratejik öncelik etrafında tasarlandı. Öncelikler; yapay zekâ uzmanı yetiştirmek ve alanda istihdamı artırmak; araştırma, girişimcilik ve yenilikçiliği desteklemek; kaliteli veriye ve teknik altyapıya erişim, sosyo-ekonomik uyumu hızlandıracak düzenlemeler yapmak, uluslararası işbirliklerini güçlendirmek ve yapısal ve işgücü dönüşümünü hızlandırmak olarak belirlendi. Stratejide bu öncelikler bağlamında 24 amaç ve 119 tedbir de bulunuyor. Stratejide belirlenen 2025 hedeflerinden bazıları şöyle:
- Yapay zekanın GSYİH’ya katkısı yüzde 5’e yükseltilecek.
- İstihdam en az 50 bin kişiye çıkarılacak.
-Merkezî ve yerel yönetim kamu kurum ve kuruluşlarında yapay zekâ alanındaki istihdam en az bin kişi olacak.
- Lisansüstü düzeyde mezun sayısı en az 10 bin kişiye ulaşacak.
- Yerel ekosistemin geliştirdiği uygulamaların kamu alımlarında önceliklendirilerek ticarileştirilmesi desteklenecek.
- Uluslararası kuruluşların güvenilir ve sorumlu yapay zekâ ile sınır ötesi veri paylaşımı alanındaki düzenleme çalışmalarına ve standartlaşma süreçlerine aktif olarak katkı verilecek.
- Uluslararası yapay zekâ endekslerindeki sıralamalarda Türkiye ilk 20 ülke arasında yer alacak.
YÖNLENDİRME KURULU OLUŞTURULACAK
Yapay zekâ stratejisinin takibi, süreçlerin yönetilmesi amacıyla “Ulusal Yapay Zekâ Stratejisi Yönlendirme Kurulu” oluşturulacak. Cumhurbaşkanı yardımcısının başkanlık edeceği Kurulda, Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi Başkanı ile Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı tüm toplantılara katılacak. Toplantının gündemine göre ilgili bakanlıkların bakan yardımcıları ve YÖK başkanı ile diğer temsilciler toplantıya davet edilecek. Kurula önerilerde bulunmak amacıyla ilgili özel sektör, akademi ve STK temsilcilerinin katılacağı “Yapay Zekâ Ekosistemi Danışma Grubu” da oluşturulacak.
PAZAR BÜYÜKLÜĞÜ İKİ KATINA ÇIKACAK
Strateji Belgesine göre; küresel yapay zekâ harcamalarının yaklaşık 50 milyar doları ve pazar büyüklüğünün 5 yılda 2 katını aşması bekleniyor. Birçok araştırmaya göre yapay zekâ 2030 yılına kadar küresel ekonomiye 13-15.7 trilyon dolar katkı yapacak ve yüzde 13-14 arasında büyüme sağlayacak.
KİŞİ BAŞI 19 TB VERİ
2025 yılında dünya ortalamasında kişi başı 19 Terabayt (TB) veri söz konusu olacak. Önümüzdeki 3 yılda üretilecek verinin son 30 yılda üretilenden fazla olması öngörülüyor. ABD ve Çin’de yapay zekâ odaklı girişim sayısı 2 bini bulurken Türkiye’de bu sayı yaklaşık 200 civarında. Türkiye’deki yapay zekâ girişimlerin yaklaşık yüzde 50’si teknoparklarda, yüzde 73’ü ise İstanbul’da bulunuyor.
CAHİT ARF ETKİSİ
Türkiye’de yapay zekâya ilişkin ilk adım, Ordinaryüs Profesör Cahit Arf tarafından atıldı. Cahit Arf, 1959 yılında Erzurum Atatürk Üniversitesi’nde “Makineler Düşünebilir mi ve Nasıl Düşünebilir?” konulu bir sunum yaptı. Strateji hazırlıklarında yürütülen çalışmalar, Cahit Arf’ın “Bilgiye olan iştiyakımızın kendine bir yol bulması, akl-ı selime güvencin yayılmasına bağlıdır” cümlesinden feyz alarak başlatıldı.
KURUMSAL YAPILANMA VE YÜRÜTÜLEN PROJELER
Strateji belgesi, 40 kamu kurumu, 26 akademisyen, 38 özel sektör kuruluşu, 4 sivil toplum kuruluşu, 2 meslek örgütü ve 4 uluslararası organizasyon ile yapılan çalışmalarla hazırlandı. Ekonomik ve sosyal yaşamda yapay zekâ ile ortaya çıkan paradigma değişiminin şekillendirdiği küresel eğilimler analiz edildi. Nisan ayında paydaşların görüşüne açılan taslak metin, daha sonra nihai haline aldı.
YENİ BİRİMLER KURULDU
Türkiye’de kamu kurumlarının yeni nesil teknolojilere hazır hâle getirilmesi ve veriye dayalı etkin karar alma süreçlerine sahip olabilmeleri için de çalışmalar devam ediyor. Bu kapsamda, Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi bünyesinde “Büyük Veri ve Yapay Zekâ Uygulamaları Dairesi Başkanlığı” ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı “Millî Teknoloji Genel Müdürlüğü” kuruldu. Üniversitelerin araştırma merkezleri ile sektörleri bir araya getirerek yapay zeka teknoloji çözümleri üretilmesinde katalizör olmak üzere TÜBİTAK Yapay Zekâ Enstitüsü hayata geçirildi.
KAMU KURUMLARININ YAPAY ZEKA ÇALIŞMALARI
Bu süreçte bakanlıklar tarafından da ulusal yapay zekâ projeleri hayata geçmeye başladı. Bu çerçevede; Adalet, Çalışma ve Sosyal Güvenlik, İçişleri, Millî Eğitim Bakanlığı, Sağlık ve Ticaret Bakanlıkları ile Savunma Sanayii Başkanlığı ve Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü yürüttükleri projelerle dikkat çekti.
