ARİF ESEN
Türk Eximbank Genel Müdürü Hayrettin Kaplan, “Kredi programlarımızdan yararlanan firma sayısı beş yıl önce 3 bin düzeyinde iken, 2015 yılı sonu itibariyle 5.720’ye yükseldi. Bu artışın, kredi ve sigorta programlarımızda ihracatçı firmaların ihtiyaçları çerçevesinde yeni düzenlenmeler yapılması ile son dönemde yoğun şekilde düzenlenen tanıtım ve istişare toplantıları sayesinde gerçekleştiğini düşünüyorum” ded.
- İhracatı desteklemek amacıyla 2015 yılında ne kadar kredi ve destek verdiniz, 2016 yılında ne kadar kredi kullandırmayı hedefliyorsunuz?
- Kredilerimiz 2015 yılsonu itibariyle bir önceki yıla göre yüzde 35 oranında artarak 43 milyar TL’yi aştı. Bildiğiniz gibi, nakdi kredilerin yanı sıra, ihracatçılarımıza ihracat kredi sigortası desteği de sunarak, onların riskleri düşünmeden mevcut pazarlarındaki rekabet güçlerini artırmalarına ve yeni pazarlara girmelerine olanak tanıyoruz. Bu kapsamda, sigorta desteğimizi 2015 yılında bir önceki yıla göre yüzde 15 oranında artırarak 29 milyar TL’nin üzerine çıkarttık. Böylece ihracat sektörüne sağladığımız toplam finansman desteğini yüzde 26’lık bir artışla, 72.5 milyar TL’ye yükseltirken, ülkemiz ihracatının da yüzde 21’ini finanse ettik.
İçinde bulunduğumuz 2016 yılında da ihracatın finansmanında Bankamıza önemli görevler düşmektedir. Mevcut konjonktürde, hem jeopolitik risklerin artması hem de dünya ekonomisindeki toparlanmanın istenilen ölçüde olmaması nedeniyle ihracat kredi sigortası programına biraz daha fazla ağırlık vermek istiyoruz. Bu bağlamda 2016 yılında, ihracat kredi sigortası kapsamında verdiğimiz desteği yüzde 24’lük bir artışla 36-37 milyar TL’nin üzerine çekmek istiyoruz. Böylece inanıyoruz ki ihracatçımız çok daha risksiz bir ortamda ticari faaliyetlerini sürdürebilecek. İhracat sektörüne 2016 yılında sağladığımız toplam finansman desteğini ise 86-87 milyar TL’ye yükseltmeyi hedefliyoruz.
- Kullandırdığınız kredilerin sektörler bazında dağılımını bizimle paylaşır mısınız?
- Müşteri portföyümüzü sektörel olarak değerlendirdiğimizde, ülkemiz ihracatının sektörel dağılımına paralel bir görüntü çizdiğini belirtmek isterim. Kullandırdığımız kredilerin yüzde 70’ini tekstil/hazır giyim, makine ve elektrikli cihazlar, demir/çelik, madeni eşya ile gıda/tarım/hayvancılık sektörleri oluşturmaktadır.
- Türk Eximbank ihracatçıya kaç türlü kredi kullandırıyor, başlıklar halinde anlatabilir misiniz?
- Türk Eximbank olarak, ihracatçıları, ihracata yönelik üretim yapan imalatçıları ve yurt dışında faaliyet gösteren girişimcileri kısa, orta-uzun vadeli nakdi ve gayri nakdi kredi programları ile destekliyoruz. Ayrıca, vadeli satış işlemlerini teşvik etmek ve bu yolla ihracat hacmini artırmak, yeni ve hedef pazarlara girilmesini kolaylaştırmak amacıyla vadeli ihracat alacaklarını iskonto ederek de finansman desteği sağlıyoruz.
* KISA VADELİ İHRACAT KREDİLERİ
İhracatçı ve ihracat bağlantılı mal üreten imalatçı firmalara, özellikle ihracata hazırlık döneminde finansman gereksinimlerinin karşılanması amacıyla, kısa vadeli ihracat kredileri tahsis edilmektedir. Bu krediler TL ve döviz cinsinden, bankalar aracılığıyla veya doğrudan Türk Eximbank tarafından firmalara kullandırılmaktadır. Halihazırda ihracata yönelik Reeskont Kredisi Bankamızın yürüttüğü en yüksek hacimli kredi programıdır. Piyasadaki en uygun maliyetli kredi olması nedeniyle Reeskont Kredisi yoğun bir ilgi görmektedir. Program Merkez Bankası’nın Bankamıza tahsis ettiği 15 milyar dolar tutarındaki kaynak ile yürütülmektedir. Mal ve döviz kazandırıcı hizmet ihracatında bulunan firmalarımıza Libor+0,50’de başlayan faiz oranları ile 240 güne kadar vade ile kredi kullandırılmaktadır. Bununla birlikte, 120 günlük kısmı Bankamız kaynaklarından karşılanacak şekilde, 50 milyon ABD Doları'na kadar, 360 gün vadeli Reeskont Döviz Kredisi kullandırım imkânı da sağlanmaktadır. Teminat olarak, banka avalli bono talep edilmektedir. Ayrıca, Bankamıza tanınan reeskont limiti kapsamında kullandırılan Sevk Sonrası Reeskont Kredisi ile ihracatçılarımızın ülke riskinden arındırılmış olarak yeni ve hedef pazarlara yönelmeleri ve bu pazarlarda vadeli satış imkânları ile rekabet şanslarının artırılması amacına yönelik olarak kısa vadeli sevk sonrası finansman desteği sağlanmaktadır. Bu program kapsamında teminat olarak Bankamızın sigorta poliçesi de kabul edilmektedir.
- 13 FAKTORİNG ŞİRKETİNE LİMİT TANIDIK
Geçen seneden itibaren faktoring şirketleri aracılığıyla Sevk Sonrası Reeskont Kredisi kullandırmaya başladık. Böylece, Eximbank müşterisi olmayan daha fazla ihracatçımız artık çok uygun maliyetlerle ihracat alacaklarını iskonto ettirerek finansmana ulaşabiliyor. Faktoring şirketleri aracılığıyla kullandırılan kredilere bu şirketlerin sahip oldukları geniş iş ağları ve hızlı finansman çözümleri sebebiyle ayrı bir önem veriyoruz. Zira uluslararası ticarette, firmaların ihtiyaç duydukları finansman desteğini sağlamak kadar bu finansmanın doğru zamanda ve etkin bir şekilde karşılanması da büyük önem arz etmekte. Sevk sonrası reeskont kredisinin faktoring şirketleri aracılığıyla kullandırıma açılması daha fazla ihracatçıya ulaşılması açısından büyük bir katkı sağlamaktadır. Halihazırda, ihracat faktoringi alanında faaliyet gösteren 17 şirketten 13’üne limit tanıdık. Amacımız, işbirliği yaptığımız faktoring şirketi sayısını ve bu uygulamanın bilinirliğini artırarak daha fazla ihracatçımıza ulaşabilmektir. Ayrıca yakın zamanda, döviz kazandırıcı hizmet ihracatı gerçekleştiren firmalarımız da Sevk Sonrası Reeskont Kredisi programının kapsamına alındığından faktoring şirketleri aracılığıyla bu firmalarımıza da daha hızlı ulaşabileceğimizi düşünüyoruz.
* ORTA-UZUN VADELİ KREDİ İMKANLARINI ARTIRIYORUZ
Öte yandan, kredi portföyümüzün vadesini uzatarak, ihracata ve ihracatçılarımıza sunduğumuz katkının yelpazesini genişletmeyi hedefliyoruz. Bu amaçla ihracata yönelmek veya mevcut ihracatını artırmak için finansmana ihtiyaç duyan firmalarımızın kapasite artırıcı ya da yeni yatırımlarını 7 yıla kadar vadeli İhracata Yönelik Yatırım ve İşletme Sermayesi Kredisi, yurt dışında marka alımlarını da 10 yıla kadar vadeli Marka Kredisi gibi orta uzun vadeli kredilerimiz ile destekliyoruz. Nitekim, son yıllarda bu doğrultuda uyguladığımız programlar ile orta uzun vadeli kredilerimizin toplam kredi portföyümüz içindeki payını 2014 yılında yüzde 24’ten, 2015 yılında yüzde 35’e yükselttik.
- ALICI KREDİLERİ ÇEŞİTLENDİRİLEREK KULLANDIRIM ARTIRILIYOR
Bunlara ek olarak, ihracatçının ürünlerini satmak istediği alıcının finansman sağlamakta zorlanması durumunda, Türk Eximbank alıcılara da kredi vermekte, böylece ihracatçıların mallarına yönelik talep yaratılmasına olanak sağlamaktadır. Bankamız, alıcı kredisi niteliğindeki Uluslararası Krediler Programları kapsamında, yurt dışında gerçekleştirilecek projelere ya da yurt dışına yapılan mal ihracatına yönelik olarak Türk firmalarının alıcılarına çeşitli finansman imkanları sağlanmaktadır. Uluslararası Proje Kredileri kapsamında, Türk müteahhitleri tarafından yurt dışında üstlenilen projeler, devlet garantisi altında ya da Bankamızca analizi yapılarak muteber bulunan yurtdışı bankalara tahsis edilen limitler çerçevesinde 10 yıla kadar vade ile kredilendirilmektedir. Günümüzde, Afrika bu alanda önemli bir pazar olarak karşımıza çıkmaktadır. Eximbank olarak Etiyopya, Gana, Senegal ve en son Kongo’daki çeşitli projeleri finanse ediyoruz.
- TÜRK VE ABD FİRMALARININ ORTAK PROJELERİNE GARANTİ
Ayrıca, Nisan ayı içinde ABD Eximbank’ı ile imzaladığımız işbirliği anlaşması kapsamında da bundan sonra Türk ve ABD firmalarının üçüncü ülkelerde ortak olarak üstlendikleri projelere, söz konusu ülkenin devlet garantisi altında ortak finansman sağlamaya başlayacağız. Uygulama ile ABD’den ve Türkiye’den gerçekleştirilecek mal ve hizmet ihracatının tamamına ABD Eximbank’ın garantisi altında ticari bankalarca fon sağlanacak olup, biz de Türk tarafının payına yönelik olarak ABD Eximbank’a kontr-garanti vereceğiz. Böylece, firmalarımız daha uygun maliyetli finansman imkanlarına ulaşabilecek ve rekabet güçleri artacaktır.
- ALICI KREDİSİ KULLANDIRIMINA YÖNELİK PROGRAMLAR
Son iki yıl içerisinde kapsamı genişletilen Uluslararası Ticaretin Finansmanı ürün portföyü ile devlet garantili işlemler haricinde, Bankamızca limit tesis edilen yurt içi ve yurtdışı bankalar üzerinden de alıcı kredisi kullandırımına yönelik programlar uygulamaya sokulmuştur. İlaveten, ihracatçılarımızın orta-uzun vadeli satış imkanlarını güçlendirmek ve yabancı rakipleri karşısında rekabet üstünlüğü kazanmalarını sağlamak amacıyla geliştirilen bir diğer program ise ‘‘İhracat Alacakları İskonto Programı’’dır. Orta-uzun vadeli sigorta programımız kapsamında sigortalanan tüm ihracat alacakları, ihracatçılarımızın herhangi bir ilave teminat getirmesine gerek olmaksızın, Bankamızca iskonto edilerek ihracatçılarımıza finansman sağlanmaktadır. Uluslararası Ticaretin Finansmanı programları kapsamında Türkiye’de yerleşik firmalar tarafından ihracatı gerçekleştirilecek dayanıklı ve dayanıksız tüketim malları ihracatına iki yıla, sermaye malı ihracatına ise on yıla kadar vadeli kredi desteği sunulmaktadır.
İHRACATÇININ ALACAĞINI GÜVENCE ALTINA ALIYORUZ
- İhracatın finansmanında uyguladığınız ihracat kredi sigortası konusunda okurlarımızı bilgilendirir misiniz?
- Türk Eximbank olarak, aynı zamanda, ihracatçının alacağını sigortalayarak, malın satıldığı alıcının finansal olarak zor duruma düşmesi gibi ticari risk, ya da söz konusu ülkenin döviz transferini yasaklaması gibi politik risk durumlarına karşı ihracatçının alacağını güvence altına alıyoruz. Bu riskler gerçekleştiğinde ihracatçıya alacağını biz ödüyoruz, böylece ihracatçının finansal anlamda öngörülebilir bir ortamda ticaret yapmasına katkı sunuyoruz. Dolayısıyla, Eximbank’ın sigorta hizmetinden faydalanan bir ihracatçının bundan önce ticaret yapmadığı bir ülke veya alıcıya mal satarken tahsilat riskinden kaygı duymasına gerek kalmıyor. Bu durum bir yandan mikro anlamda firmalarımızın ihracat hacmini olumlu etkilerken, diğer yandan makro anlamda ihracat pazar kompozisyonunun çeşitlenmesine katkı sunmaktadır.
TİCARİ VE POLİTİK RİSKLERE KARŞI TEK BİR POLİÇE
Türk Eximbank ihracat kredi sigortası sisteminin lokomotifini Kısa Vadeli İhracat Kredi Sigortası Programı oluşturmakta. Bu program ile ihracatçılarımızın 238 ülkeye gerçekleştirdikleri 1 yıla kadar vadeli sevkiyatları, sevk sonrası dönemde ortaya çıkabilecek ticari ve politik risklere karşı tek bir poliçe kapsamında sigorta teminatı altına alınmaktadır. Bu suretle sigortalıların hem düşük hem de yüksek riskli alıcı ve ülkelere yaptığı ihracat işlemlerinin aynı poliçe kapsamında değerlendirilmesi ile uygun risk dağılımı sağlanarak, ihracatçılarımıza daha uygun prim oranları ile hizmet edilebilmektedir. Zararın kesinleşmesine ilişkin bekleme süresinin ilgili sevkiyatların vade tarihlerinden itibaren azami 4 ay olarak uygulandığı program kapsamında zarar tazmin oranı yüzde 90’dır.
İHRACATÇININ YURTİÇİ ALACAKLARI DA SİGORTA KAPSAMINDA
Pilot uygulamasını 2013 yılında başlattığımız ve giderek güçlenen bir başka uygulamamız ise, ihracatçıların yurtiçi alacaklarının da sigorta kapsamına alınmasıdır. Bu uygulamada, ihracatçının tahsilat riskinin sadece yurtdışı kısmı değil tamamı sigorta kapsamına alınmaktadır. Böylece ihracatçıların daha öngörülebilir ve istikrarlı finansman koşullarında faaliyetlerine devam etmesine katkı sunulmaktadır.
Buna ek olarak, ihracatçılarımız Bankamızın sigorta poliçesini teminat olarak kullanarak Sevk Sonrası Reeskont Kredisi ve İhracat Alacakları İskonto programlarımız çerçevesinde Bankamızdan, ayrıca protokol imzaladığımız 18 ticari bankadan finansman temin edebilmektedir.
KREDİ VE SİGORTA PROGRAMLARIMIZDAN YARALANAN FİRMALARIN YÜZDE 70’İ KOBİ
- KOBİ’lere yönelik finansman ve kredi destekleriniz hakkında neler söyleyeceksiniz?
- Türk Eximbank olarak ülkemiz ekonomisinde ve ihracatında önemli bir yere sahip olan KOBİ’lerimize verdiğimiz finansman desteğini artırmaya ayrı bir önem veriyoruz. Örneğin, sigorta programlarımız ile ilgilenen ve poliçe yaptırmak isteyen firmalarımızın önemli bir bölümü dış ticarette pazar payını ve rekabet gücünü artırmak isteyen küçük ve orta ölçekli ihracatçılarımız oluşturmaktadır. Bankamızın kredi ve sigorta programlarından yararlanan firmaların ortalama yüzde 70’i KOBİ niteliğindedir.
Bilindiği gibi ülkemizde özellikle KOBİ’lerin finansmana erişimde yaşadıkları sıkıntının kökeni teminat bulmakta zorlanmaları olarak kabul edilmektedir. Türk Eximbank’ın sigorta faaliyeti bu sorunu hafifletmeye de katkı sunmaktadır. Daha öncede belirttiğim gibi Eximbank tarafından sigortalanmış ihracat alacakları pek çok ticari bankada ve yine Türk Eximbank’ta teminat olarak kabul edilmektedir. Öte yandan, bu yıl içerisinde faktoring şirketleri de Bankamız sigorta poliçesini teminat olarak kabul ederek finansman sağlamaya başlayacaktır. Bu konuda çalışmalar sonuçlandırılmak üzeredir. Böylece, bankacılık sistemindeki fonların Türk Eximbank garantisi altında ihracatın finansmanına yönlendirilebilmesi için önce ticari bankalarla (18 banka), takiben Kredi Garanti Fonu ile yaptığımız işbirliğinin kapsamı faktoring şirketlerinin devreye girmesi ile genişleyecektir. Bunun sonucunda daha fazla ihracatçımız uygun maliyetli bir teminat ile finansmana ulaşabilecektir.
YARARLANAN FİRMA SAYISI ARTIYOR
- Firmaların, Eximbank’ın kredi ve desteklerinden yararlanma konusundaki yaklaşımlarını nasıl değerlendiriyorsunuz? Sizce Eximbank kredi ve destekleri yeterli talep görüyor mu?
- Bankamız programlarına olan ilginin her geçen yıl arttığını söyleyebilirim. Kredi programlarımızdan yararlanan firma sayısı bundan beş yıl önce 3 bin düzeyinde iken, 2015 yılı sonu itibariyle 5.720’ye yükselmiştir. Bu artışın, kredi ve sigorta programlarımızda ihracatçı firmaların ihtiyaçları çerçevesinde yeni düzenlenmeler yapılması ile son dönemde yoğun şekilde düzenlenen tanıtım ve istişare toplantıları sayesinde gerçekleştiğini düşünüyorum. Nitekim, son beş yıllık dönemde proaktif bir politika izleyerek ihracatçılarımız ile yakın ilişkiler kurduk. Onlarla sık sık biraraya gelerek talep ve önerilerini öğrendik ve bu kapsamda programlarımızda gerekli düzenlemeler gerçekleştirdik. Ayrıca, kredi ve sigorta programlarımızın tanıtımı için de yoğun bir çaba harcadık. Ancak, ihracatçılarımız ile yapılan toplantılarda halen programlarımız hakkında yeterli bilgiye sahip olmayan firmalarımız olduğunu görüyoruz, bu neden tanıtım faaliyetlerimize aktif bir şekilde devam ediyoruz.
IRAK VE RUSYA İLE İŞ YAPANLARA VADE UZATIMI YAPTIK
- Türkiye dışındaki savaş karışıklıklardan büyük zarar gören uluslararası nakliyecilere ne gibi destekler veriyorsunuz?
- Türk Eximbank olarak, içinde bulunduğumuz süreçte uluslararası nakliye sektörünün yaşadığı sıkıntıları tespit ederek, sektörün ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik çalışmalar gerçekleştiriyoruz. Şimdiye dek nakit akımlarının bozulması nedeniyle Bankamıza başvuran bütün nakliyat firmalarının talepleri dikkate alınarak kredilerinin vadeleri uzatılmıştır. Ayrıca, vade uzatım işlemlerinin hızla sonuçlandırılması için ilgili düzenlemeler tamamlanmış olup, firmalarımızdan gelen yeni talepler doğrultusunda vade uzatımına devam edilmektedir. Irak ve Rusya Federasyonu ile iş yapan firmalar için ise özel bir düzenleme yapılarak vade uzatım şartları firmalar lehine yeniden düzenlenmiştir. Bunun yanı sıra, Bankamızın Nakliyat Kredisi programına 720 gün 4 taksit vade seçeneği eklenmiştir. Son olarak Ekonomi Bakanlığımız bu yılın başlarında savaş ya da karışıklık hali bulunan beş ülkede (Ukrayna, Libya, Rusya, Irak ve Suriye) firmaların başvuru yapması halinde ihracat taahhüt kapatma sürelerinin uzatılmasına imkan veren bir karar almıştır. Bu kararın da sektörü rahatlatacağını düşünüyorum.
