Çipras, sert önlemler paketine ‘evet’ dedi

Yıllardır ekonomik krizle boğuşan Yunanistan’da 25 Ocak 2015 tarihinde gerçekleştirilen erken genel seçimlerde SYRİZA (Radikal Sol Koalisyon) yüzde 36.34 oy alarak 300 sandalyeli parlamentoda birinci parti oldu. 13 sol parti ve gruptan oluşan SYRİZA, Aleksis Çipras liderliğinde 149 milletvekili çıkardı ve çoğunluğu 2 milletvekiliyle kaçırdı. Çipras, yüzde 4.75 oy alan ve 13 milletvekili çıkaran sağcı Bağımsız Yunanlar Partisi (ANEL) ile koalisyon hükümeti kurdu. Erken seçimlerin en önemli sonucu ise Yunanistan’ın köklü siyasi partileri Yeni Demokrasi Partisi (ND) ve Panhelenik Sosyalist Hareket’in (PASOK) beklenen sonucu alamaması oldu. Antonis Samaras liderliğindeki merkez sağ Yeni Demokrasi Partisi yüzde 27.8 oy alabildi ve 76 milletvekili çıkardı. Sosyal demokrat PASOK ise yüzde 4.7’lik oy oranıyla 13 milletvekili çıkarabildi.

Halk, ekonomik kriz ve siyasi istikrarsızlığın faturasını bu iki köklü parti ND ve PASOK’a kesti. Yunan seçmenin büyük beklentilerle iktidara taşıdığı SYRİZA hükümeti, 6 ay süren yeni kredi ve borç ertelemesi görüşmelerinde kreditörlerin ağır taleplerine karşı referanduma gitme kararı aldı. 5 Temmuz 2015’te yapılan referandumda çok ağır koşullar içeren Avrupa Birliği’nin ‘kurtarma paketi’ yüzde 61.5 oyla reddedildi. Kreditörlerin ekonomik yardım için öne sürdüğü koşulların kabul edilmesini isteyenlerin oranı ise yüzde 38.5’te kaldı.

Kreditörlerin ağır ekonomik yaptırım isteklerine karşı referandumda çok güçlü şekilde halkın desteğini arkasına alan Yunanistan Başbakanı Aleksis Çipras yeniden görüşme masasına döndü. Referandum sonuçlarını değerlendiren Çipras, “Yunan halkının verdiği görevin, Avrupa’yla çatışmamak olduğuna ikna oldum. Verilen görev, uygulanabilir bir çözüme ulaşmak” dedi. Ancak evdeki hesap çarşıya uymadı. Avrupa Birliği’nin (AB) en etkili ismi Almanya Başbakanı Angale Merkel, “Atmanız gereken adımlar var” diyerek Çipras’a çok sert tepki gösterdi.

Başbakan Çipras başkanlığındaki Yunanistan heyetiyle Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Mario Draghi, IMF, Avrupa Parlamentosu, Fransa ve Almanya heyetleriyle uzun bir müzakere süreci yaşandı. 10 Temmuz 2015’de Çipras, referandumda reddedilen acı paketi parlamentoya sundu. Yunan parlamentosu, Euro Bölgesi liderlerinin 89 milyar euroluk üçüncü kurtarma paketi karşılığında talep ettiği reform paketiyle ilgili kanun tasarısını 229 'evet' oyuna karşı 64 'hayır' oyuyla kabul etti. Çipras’a tam yetki veren Parlamento’nun bu kararının ardından Atina sokakları karıştı. Maliye Bakanı Yanis Varufakis istifa etti.

Toplam 323 milyar Euro dış borcu bulanan Yunanistan daha önceki iki kurtarma paketi karşılığında AB’den 240 milyar Euro almıştı. 10 milyon 900 bin nüfuslu Yunanistan’da hükümetler bu 240 milyar euro’yu verimli bir şekilde kullanamadılar. Borç geri ödemeleri yaklaşan ve şu ana kadar IMF’e 15 milyar Euro ödeyen Çipras hükümeti, kreditörlerin taleplerini Parlamento’ya taşıyarak sorumluluğu muhalefetle paylaşmış oldu.

Yunan Parlamentosu’nda onaylanarak kreditörlere gönderilen ‘tasarruf paketi’yle şu önlemler alınacak:

* Katma Değer Vergisi (KDV) ilaç, kitap, tiyatro yüzde 6, temel gıda maddeleri, enerji, su ve konaklama (otel vs). yüzde 13, diğer ürün ve hizmetler, geri kalan gıda ürünleriyle lokanta, restoran vs. yüzde 23 olmak üzere 3 kademe olacak.

* Adalara uygulanan yüzde 30 vergi indirimi kaldırıldı. Vergi indirimi merkeze uzak bazı adalarda 2016'ya kadar devam edecek.

* Çiftçilerin kullandığı dizel yakıttan alınan ÖTV (Özel Tüketim Vergisi) iadesi kademeli olarak sona erecek. 2017 yılına kadar vergilendirilmeleri yüzde 13'ten yüzde 28'e çıkacak.

* 2022 yılına kadar emeklilik yaşı 2 ila 12 yıl artacak (40 yıl çalışanlar 62 yaşında, geri kalanı ise 67 yaşında emekli olacak). Emekli maaşlarına devlet katkısı kaldırılacak. 2022'ye kadar erken emeklilik iptal edilecek. Kademeli olarak kamu çalışanlarının sayısı azaltılacak.

* Yaşlı emekliler ve özürlülere verilen Emekliler için Sosyal Dayanışma Ödeneği'nde 2019 yılına kadar kademeli şekilde iptal edilecek.

* Ekonomik krizle birlikte konan gayrimenkul vergisi 2015 ve 2016'da da sürecek. Bu vergilerden devlet kasasına 2 yılda toplam 5.3 milyar Euro girecek.

* Dayanışma vergisi herkes için arttırılacak. Firma ve işletmelerden alınan kurumlar vergisi yüzde 26'dan 28'e yükseltilecek. Meslek sahipleri ile şirketlerden alınan peşin vergi miktarı yüzde 100'e çıkacak. Vergi kaçırmanın önüne geçmek için yeni tedbirler alınacak. Lüks araç ve yatlara vergi oranı yüzde 10'dan 13'e çıkacak.

* Savunma harcamaları 2015 yılında 100 milyon Euro, 2016'da ise 200 milyon Euro kısılacak.

* Televizyon kanalları ile yeni lisans ihalesi yapılacak. Televizyon reklamlarından alınan vergi oranı artacak. 4G ve 5G ruhsatlarında artırıma gidilecek.

* Almanya'nın kazandığı 14 çevre havaalanı özelleştirmesi tamamlanacak. Yunan demiryolları, Pire ve Selanik limanları özelleştirilecek.

* Yunanistan, 2015, 2016, 2017 ve 2018 yıllarında GSMH'sında sırasıyla yüzde 1, 2, 3 ve 3.5'lik faiz dışı fazla verecek.

* Avrupa Birliği, Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Avrupa Merkez Bankası’ndan oluşan troyka

Yunanistan'ı yakından denetlemeye devam edecek. Troyka ülkede kalarak, Yunan kurumlarını reformların uygulanması konusunda yerinde denetleyecek.

Yunanistan’ın kreditörlerin koşullarını kabul ettiğini açıklamasının ardından 14 Temmuz 2015’te yapılan ve 14 saat süren görüşmelerde uzlaşmaya varıldığı açıklandı. 89 milyar Euro talep eden Yunanistan’ı üçüncü kez iflastan kurtaran paket 50 milyar Euro olarak bağlandı. Bu 50 milyar euro’luk fonun kontrolü tamamen AB denetiminde olacak. Atina’da denetim bürosu kuracak Avrupa Birliği, harcamaları kuruşu kuruşuna kontrol edecek.

Euro Bölgesi'nin 1 numarası olarak adlandırılan Almanya Başbakanı Angela Merkel, "Siyasi bir karar ortaya çıktı. Bu kararda bir programdan söz ediyoruz. Yunanistan IMF programından sonra 2016’dan sonra Temmuz’un 15’ine kadar önemli adımlar atması gerekiyor. Anlaşma Yunan Parlamentosu’nda onaylandıktan sonra Alman Parlamentosu'nu olağanüstü toplantıya çağırarak anlaşmayı ele alacağız. Yunanistan’ın attığı adımın ardından diğer ülke meclisleri de anlaşma için toplanacak. Bu süreçlerin ardından Eurogroup’un onayıyla birlikte anlaşma resmi olarak yürürlüğe girecek” dedi.

Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande şunları söyledi: “Bu anlaşma Yunanistan'ın Euro Bölgesi'nde kalmasını sağlayacak. Anlaşma gereği Yunanistan'da 50 milyar euroluk devlet varlığı bir fonda toplanacak. Ayrıca birkaç milyar euroluk kamu varlığı da özelleştirilecek. Yunanistan hükümeti seçmenlerin reddettiği bazı yasaları da çıkarmak zorunda kalabilecek.”

AB üyesi ülkelerin temsilcilerinden oluşan ve Euro’nun seyrini kontrol eden Eurogroup Başkanı Jeroem Dissjelboem, kritik toplantı sonrasında yaptığı açıklamada, “Yunanistan Euro Bölgesi'nden çıkmayacak. Yunanistan’ı yeniden rayına oturtmak için çaba gösterdik. Zirve boyunca anlaşma sağlandı. Ve anlaşma metnine bakıldığında Yunanistan Meclisi önemli konularda çalışacak ve anlaşma hakkında kararını verecek. Üye devletler işbirliği içinde çalışacak. Yunanistan’ın tekliflerinin güçlendirilmesi gerekiyor. Borç ve finansman konusu da anlaşma içinde yer alıyor. Bir fon oluşturulacak. Varlıklar bu fona transfer edilecek. Bu özelleştirme yoluyla olabilir. Bu para borcun azaltılması için kullanılacak. Önümüzdeki zorlu konulardan bir tanesi de bankalar olacak. Ve bu para da bankaların sermayelerini sağlayamaya çalışacak” dedi.

Yunanistan Başbakanı Alexis Çipras, ülkesinin kreditörleriyle anlaşarak borçlarını yeniden yapılandırmayı ve 35 milyar euro tutarındaki ekonomik büyüme fonuyla orta vadeli finansman temin etmeyi başardığını söyledi. Çipras şunları söyledi: "Müzakerelerde izlediğim siyasetten pişman değilim. Eğer kalbimin sesini dinleseydim zirveden çekip gitmem gerekirdi. Ancak aynı gün nakit paranın biteceğini, Yunan bankalarının yurtdışı şubelerinin,  Türkiye’de Finansbank’ın çökeceğini, Yunanistan’da da bankalardaki mevduat hesaplarının yok olacağını biliyordum. Görüşmeler boyunca halkın çıkarlarını hep üstün tuttum. Kreditörlerle 6 ay süren müzakereler için iftihar ediyorum. ‘3. Kurtarma Anlaşması’nın kreditörlerin bir galibiyeti olduğunu kabulleniyorum. Yunan bankalarındaki sermaye çıkışından kreditörler sorumlu.

Güç bir mücadele verdik, zor kararlarla karşı karşıyayız. Avrupa'daki muhafazakar çevrelerin radikal planlarını bertaraf eden kararı alacak sorumluluğu gösterdik. Finansal olarak bizi boğacak ve bankacılık sistemini çökertecek planı bertaraf ettik. Borçları yeniden yapılandırmayı başardık. Orta vadeli finansman sağlamayı başardık. Yunanistan ekonomik büyümeyi tekrar sağlama mücadelesine devam edecek. Alınan karar ekonomik büyümeye imkan verecek, anlaşmanın uygulanması zor. Büyüme için 35 milyar euroluk paketin varlığı ve borçların yeniden yapılandırılması Yunanistan'ın euro bölgesinden çıkması ihtimalinin geride kaldığını piyasalara gösterecek. Anlaşmanın getireceği yük sosyal adalet temelinde paylaşılacak.  Daha önce kriz döneminde bedel ödemeyenler bu sefer yükü üstlenecek" dedi.