Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak’ın Çin gezisi sırasında Pekin’de konakladığımız otelin lobisinde Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (EPDK) eski Başkanı Hasan Köktaş’ı görünce tahmin yürüttüm:
- Çinli enerji firmalarına Türkiye’ye dönük danışmanlık hizmeti veriyor olmalı.
Seyahatin Shangai durağında odalarımızda birer “Hoşgeldiniz” mektubu gördük. Mektuptaki imza şöyleydi:
- Shangai Elektrik Üretim A.Ş.
Ertesi sabah Hasan Köktaş’la kahvaltıda karşılaştık, orada bulunma nedenini açıkladı:
- Ben Mete Bülgün’le birlikte çalışıyorum. Onlara danışmanlık hizmeti veriyorum.
Biraz sonra Bülgün yanımıza uğradı, kendini tanıttı:
- Ben Mete Bülgün, eski milletvekili. Şimdi EMBA Elektrik Üretim A.Ş. adlı şirketin Genel Müdürüyüm.
Aslında Bülgün’ü Aytaç Sucukları’nı üreten Aytaç Gıda’nın kurucularından bir olarak tanıyordum. 1990’ların ortalarında ANAP Çankırı Milletvekili olarak TBMM’de görev yapmıştı. Son dönemlerde EMBA Elektrik Üretim A.Ş. ile enerji sektörüne girmişti.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Başbakanlığı döneminde 2012’deki Çin seyahatini anımsattı:
- Tayyip Bey, dönemin Enerji Bakanı Taner Yıldız’la birlikte, Çin Başbakanı’yla Shangai Electrick’in santralını gezmiş, şirketin Türkiye’de yatırım yapmasını istemişti.
Sonrasını şöyle anlattı:
- Shangai Electrick, State Nuclear Power Technology Corporation’ın (SNPTC) çatısı altında bulunuyor. SNPTC’nin 112.9 milyar dolar sermayesi var. Shangai Electrick temsilcileri, ülkemizde bir yılı aşkın süre çeşitli şirket ve gruplarla görüştü. Sonunda bizim EMBA’nın çoğunluk hisselerini aldılar.
Ortaklık anlaşmasını Kasım 2013’te imzaladıklarını vurguladı:
- Şirketin ilk yatırımı Yumurtalık’a 1320 megavatlık termik santral kurulması oldu. 1.7 milyar dolarlık bu yatırım için şu ana kadar Çin’den ülkemize 800 milyon dolarlık kaynak girişi oldu. Shangai Electrick’le enerjimiz uyuştu.
Ardından yürüyen yatırım dışında ilgilendikleri işlerden örnekler sıralamaya geçti:
- Çinli büyük ortağımızın 600 megavata kadar ulaşacak rüzgar santralı yatırım planı var. Buna ayrılacak kaynak 2 milyar doları bulur.
Konya Karapınar’daki kömür havzasıyla ilgilendiklerini belirtti:
- EÜAŞ ile bu konuda gizlilik anlaşması imzaladık.
Karapınar’da oluşturulacak Enerji İhtisas Bölgesi’ni anımsattı:
- 21 Ocak 2016’da bir iyi niyet mektubu sunduk ve alanın tümünü istedik. Bize verilse, 10 milyar dolara 3 bin megavatlık güneş tarlası oluşturabiliriz.
Bir teklifi daha aktardı:
- Ambarlı’da devlete ait doğal gaz çevrim santralının bulunduğu alanda yer var. Orada 2 bin megavatlık termik santral kurmak için de teklifte bulunduk. Bunun da yatırım değeri 2.5-3 milyar doları bulur.
Bülgün’ün anlattıkları SNPTC’nin Türkiye’ye yatırım yapmaya çok istekli olduğunu ortaya koyuyor.
Bakalım hükümet, enerji yatırımlarında Çin’e kapıyı ne kadar açacak?
Çin, o kapıdan ne boyutta bir giriş yapacak?
Berat Albayrak Çin'de nükleer santral turunda.
Suriyeli mültecilerin 900 milyon Euro’su komisyona gitmesin
Avrupa Birliği Bakanı ve Başmüzakereci Volkan Bozkır’ın Avusturya ziyareti sırasında Türkiye’nin Viyana Büyükelçisi Hasan Göğüş’ün konuğuyuz. Bozkır, Avrupa Birliği’nin (AB) Suriyeli mültecilere dönük kullanılmak üzere 3’er milyar Euro’dan 6 milyar Euro kaynak sözü verdiğini anımsattı:
- O kaynağın kullanımı konusunda AB’ye öneride bulunduk. Mültecilerin ihtiyaçları ile ilgili ihalelerin AB’de yapılması yerine Kızılay ve AFAD’ın devreye girmesini istedik.
Bu talebin pratik ve maliyet yönüne işaret etti:
- Mültecilerin ihtiyaçlarını en yakından biz biliyoruz. Kızılay ve AFAD zaten mülteciler için devrede. Alımları onları yapması daha doğru olur. Ayrıca, ihale AB’de yapılıp ödemeler oradan direk yapılırsa, idari komisyonlar gündeme geliyor.
- Ne yani, AB mültecilere harcanmak üzere ayırmaya söz verdiği 6 milyar dolardan komisyon mu kesecek?
- AB’nin kendi içindeki prosedürü öyle.
- Peki ne kadar komisyon kesilmesi söz konusu?
- Yüzde 15’e kadar komisyon söz konusu. Yani, 3 milyar Euro’luk ilk dilim, AB’nin işleyişine uygun gelirse, o zaman 450 milyon Euro komisyon kesilecek. İkinci 3 milyar Euro’yu da dikkate alırsak, toplam 900 milyon Euro komisyon gideri olarak AB’nin kendi içinde kalacak. Mültecilere gelen para da 5.1 milyar Euro’ya inecek.
Türkiye’nin AB fonlarını kullanma siciline işaret etti:
- Yetki Kızılay ve AFAD’a verilirse, AB göndereceği paranın yerli yerine, yani mültecilere kullanılacağından emin olabilir. Bu konudaki en önemli kanıtımız, AB’den kullandığımız fonlardır. AB’nin ilgili organları incelesin. Türkiye, 1 Euro’yu bile kural dışı harcamış değil bugüne kadar. Hem AB’nin ilgili birimleri, harcamaları kontrol da edecek zaten.
Türkiye’nin kendi kaynaklarından mültecilere dönük harcaması 10 milyar doları aştı...
AB, 6 milyar Euro’nun 900 milyon Euro’sunu komisyon olarak keserse, para bir cepten öteki cepe gitmiş olacak.
AB’nin 6 milyar Euro’su net olarak mültecilere harcansa daha doğru olmaz mı?
AB Bakanı ile Viyana Büyükelçimiz Hasan Göğüş, gazetecilerle sohbette.
